Ijzer
IJzerrijke voeding tijdens je zwangerschap, waarom is het zo belangrijk?
Tijdens je zwangerschap heeft je lichaam extra voedingsstoffen nodig zoals ijzer. Veel zwangere vrouwen krijgen in de loop van hun zwangerschap te maken met een ijzertekort. Gelukkig kun je met de juiste voeding (en als het nodig is, een aanvulling) veel doen om je ijzer op peil te houden.
Wat is een ijzertekort precies?
Bij ijzertekort heeft je lichaam te weinig ijzer heeft om goed te kunnen functioneren. IJzer is namelijk nodig om hemoglobine (Hb) aan te maken. Dit is een stof in je rode bloedcellen die zuurstof door je lichaam vervoert en dus ook je baby daarvan voorziet.
Er zijn twee belangrijke begrippen bij het beoordelen van je ijzergehalte:
- Hemoglobine (Hb): geeft aan hoeveel zuurstof je bloed kan vervoeren. Is dit te laag? Dan spreken we van bloedarmoede. Hier hebben mensen vaak klachten van.
- Ferritine: dit is je ijzervoorraad. Je ferritine kan al laag zijn, terwijl je Hb nog normaal is. Dan gebruikt je lichaam de voorraad ijzer om alles draaiende te houden.
Bij de eerste controle van de zwangerschap wordt je bloed gecontroleerd, onder andere op je Hb-waarde en je ferritine. Later in de zwangerschap, rond 30 weken, kijken we hier nog een keer naar. Als daaruit blijkt dat je ijzer te laag is, dan bespreken we samen wat jij nodig hebt.
Klachten die je kunt krijgen bij een ijzertekort zijn:
- Duizeligheid
- Moe, slap gevoel
- Gevoel dat je snel flauwvalt
- Hartkloppingen
- Kortademigheid
- Snel buiten adem zijn
Veel van deze klachten komen ook bij een gewone zwangerschap vaker voor. Twijfel je? Vraag het gewoon bij één van onze verloskundigen na tijdens een controle of bel bij ongerustheid.
Wat kun je zelf doen?
Kies voor ijzerrijke voeding
Gelukkig kun je met voeding al veel doen om je ijzervoorraad aan te vullen. Hier een aantal praktische tips:
- Kies voor volkoren producten; Volkorenbrood, volkorenpasta, havermout, zilvervliesrijst. Wissel af met spelt, tarwe of rogge.
- Eet regelmatig vlees of vis. Rund- en lamsvlees bevatten veel heemijzer – deze vorm neemt je lichaam het makkelijkst op. Ben je vegetariër? Kies dan voor: ei, soja, peulvruchten (zoals linzen en kikkererwten), tofu of vleesvervangers met toegevoegd ijzer.
- Donkergroene groente zijn een goede keuze; spinazie, boerenkool, andijvie, paksoi, veldsla en broccoli. Ook: rode biet, avocado, zoete aardappel, zeewier, augurk en radijs.
- IJzerrijke snacks; een handje noten en zaden zoals pompoenpitten, amandelen of cashewnoten (ongebrand). Gedroogd fruit zoals abrikozen of vijgen (let op: gedroogd fruit bevat veel natuurlijke suikers).
- Slim broodbeleg; pindakaas (100% pinda), notenpasta, humus, appelstroop, plakjes banaan, avocado of vleeswaren. Roggebrood bevat van zichzelf ook veel ijzer.
- Vitamine C helpt je lichaam om ijzer beter op te nemen. Eet dus bij elke maaltijd groente of fruit zoals paprika, kiwi, sinaasappel of aardbeien.
- Let op met thee, koffie en zuivel Deze remmen de opname van ijzer uit je voeding. Drink ze dus liever niet direct bij een ijzerrijke maaltijd.
Soms is letten op je voeding niet voldoende, dan heb je een extra aanvulling nodig. We bespreken dan altijd samen welke vorm voor jou het meest geschikt is:
🔸 Ferrofumaraat – standaard ijzertabletten
Deze worden vaak voorgeschreven bij een duidelijke bloedarmoede of lage ferritine.
Voordeel: krachtige werking, bevat veel ijzer.
Nadeel: kan maagklachten geven, zoals misselijkheid of verstopping.
💡 Tip: Neem op een lege maag, bij voorkeur met een vitamine C-rijke drank zoals sinaasappelsap.
🔸 Gentle Iron / ijzerbisglycinaat – milder voor de maag
Een goed opneembare en zachte vorm van ijzer, ook bekend als ijzerbisglycinaat.
Voordeel: minder kans op darmklachten.
Nadeel: bevat meestal iets minder ijzer per capsule, dus werkt wat langzamer.
💡 Handig voor wie gevoelig is voor standaard tabletten.
🔸 Floradix of Roosvicee Ferro – vloeibare ijzerdrankjes
Te koop bij de drogist of apotheek.
Voordeel: goed te verdragen, met natuurlijke ingrediënten.
Nadeel: bevat minder ijzer dan tabletten, vooral geschikt bij lichte tekorten of als je zelf preventief wat wilt doen.
🔸 IJzerinfuus – bij ernstige bloedarmoede of opnameproblemen
Een infuus met ijzer wordt in het ziekenhuis toegediend.
Alleen nodig bij ernstige tekorten of als tabletten niet goed verdragen worden.
Dit gebeurt altijd op medische indicatie, in overleg met je arts of gynaecoloog.
🩺 Let op: Gebruik ijzersupplementen altijd in overleg met je verloskundige of arts. Te veel ijzer kan ook schadelijk zijn. We kijken daarom altijd samen wat het beste bij jouw situatie past.
Twijfels of klachten?
Voel je je tijdens je zwangerschap vermoeid, duizelig, snel buiten adem of bleek? Geef dit altijd aan bij je verloskundige.
Heb je vragen over voeding, supplementen of bloedonderzoek tijdens je zwangerschap? We denken graag met je mee. 💛